Jak przygotować firmę na NIS2 - praktyczny przewodnik dla średnich przedsiębiorstw

Dyrektywa NIS2 (Network and Information Security 2) to nowe europejskie regulacje dotyczące cyberbezpieczeństwa, które znacząco rozszerzają obowiązki przedsiębiorstw w zakresie ochrony sieci i systemów informatycznych. Wdrażana w krajach UE do października 2024 roku, obejmie nie tylko duże organizacje, lecz także średnie firmy działające w branżach uznanych za kluczowe lub ważne dla gospodarki.

Kogo dotyczy NIS2 w średniej firmie?

Dyrektywa NIS2 obejmuje podmioty kluczowe i podmioty ważne, które świadczą usługi o znaczeniu gospodarczym lub społecznym. Wśród branż objętych przepisami znajdują się m.in.:

• energetyka,
• transport,
• finanse i bankowość,
• opieka zdrowotna,
• infrastruktura cyfrowa,
• usługi publiczne i administracja,
• produkcja przemysłowa, zwłaszcza w zakresie zaopatrzenia i łańcuchów dostaw.

W praktyce oznacza to, że średnie firmy, które:

• zatrudniają ponad 50 osób,
• osiągają roczny obrót powyżej 10 mln euro,
• lub są częścią krytycznego łańcucha dostaw,

będą musiały spełnić wymogi NIS2 - nawet jeśli dotychczas nie były objęte żadnymi regulacjami z zakresu cyberbezpieczeństwa.

Kroki przygotowania firmy na NIS2

Przygotowanie firmy na NIS2 to nie tylko wdrożenie technologii, ale również budowa systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji, obejmującego polityki, procesy i odpowiedzialność na wszystkich szczeblach organizacji.

1. Samoidentyfikacja

Pierwszym krokiem jest ustalenie, czy Twoja firma podlega NIS2 oraz do której kategorii należy:

• podmiot kluczowy (np. infrastruktura energetyczna, szpitale, dostawcy Internetu),
• podmiot ważny (np. produkcja, logistyka, usługi cyfrowe).

Warto przeanalizować, jakie dane i systemy mają znaczenie dla ciągłości działalności oraz które z nich będą objęte regulacjami.

2. Rejestracja

Firmy objęte NIS2 będą zobowiązane do rejestracji w krajowym rejestrze podmiotów kluczowych i ważnych (w Polsce nadzór sprawuje Minister Cyfryzacji).

Rejestracja pozwoli organom nadzorczym monitorować stan cyberbezpieczeństwa i komunikować się z firmą w razie incydentu.

3. Ocena ryzyka

To fundament zgodności z NIS2. Należy przeprowadzić ocenę ryzyka cyberbezpieczeństwa, obejmującą:

• infrastrukturę IT i OT,
• poziom zabezpieczeń sieci,
• dostęp do danych wrażliwych,
• potencjalne skutki cyberataków dla działalności firmy.

Na podstawie analizy tworzony jest plan zarządzania ryzykiem, który pomaga ustalić priorytety inwestycji i działań.

4. Wdrożenie środków technicznych

Zgodnie z NIS2 każda firma powinna posiadać konkretne zabezpieczenia techniczne, takie jak:

• uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA),
• segmentacja sieci i kontrola dostępu,
• regularne aktualizacje i łatki bezpieczeństwa,
• monitorowanie podatności,
• systemy antywirusowe i EDR/XDR,
• backup i plan odzyskiwania danych (Disaster Recovery).

Te środki mają zapewnić nie tylko ochronę danych, ale też ciągłość działania w razie incydentu.

5. Wdrożenie środków organizacyjnych

Technologia to nie wszystko - równie ważne są procedury i polityki bezpieczeństwa, obejmujące:

• zarządzanie incydentami,
• nadawanie i odbieranie uprawnień,
• onboarding i offboarding pracowników,
• przechowywanie i szyfrowanie danych,
• plan reagowania na incydenty (Incident Response Plan).

Każda organizacja powinna także wyznaczyć osobę odpowiedzialną za cyberbezpieczeństwo (CISO lub Security Officer).

6. Szkolenia i świadomość pracowników

NIS2 kładzie duży nacisk na świadomość cyberzagrożeń wśród wszystkich zatrudnionych. Regularne szkolenia powinny obejmować m.in.:

• rozpoznawanie phishingu i socjotechniki,
• zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń służbowych,
• postępowanie w razie podejrzenia incydentu.

Budowanie kultury bezpieczeństwa to najlepsza ochrona przed błędami ludzkimi – najczęstszą przyczyną incydentów.

7. Zarządzanie incydentami

Firmy objęte NIS2 będą musiały zgłaszać incydenty bezpieczeństwa do właściwych organów w ciągu:

• 24 godzin od ich wykrycia (zgłoszenie wstępne),
• 72 godzin (raport szczegółowy),
• oraz raport końcowy w ciągu miesiąca.

Dlatego tak ważne jest opracowanie wewnętrznego procesu reagowania na incydenty, który zapewni sprawną komunikację i minimalizację skutków ataku.

8. Audyt i ciągłe doskonalenie

Ostatnim etapem przygotowania jest wprowadzenie regularnych audytów bezpieczeństwa oraz aktualizowanie polityk i dokumentacji. Wymagane będą również cykliczne przeglądy ryzyka, testy penetracyjne oraz raporty potwierdzające zgodność z dyrektywą.

Co grozi za brak zgodności z NIS2?

Naruszenie przepisów NIS2 może skutkować poważnymi sankcjami finansowymi - sięgającymi nawet 10 milionów euro lub 2% globalnego obrotu rocznego. Odpowiedzialność mogą ponosić także członkowie zarządu, jeśli nie zapewnią odpowiedniego poziomu zabezpieczeń i nadzoru.

Dzięki wdrożeniu wymogów NIS2 Twoja firma nie tylko spełni regulacje prawne, ale także zwiększy odporność na cyberzagrożenia i zyska przewagę konkurencyjną poprzez budowanie zaufania klientów.